عقد صلح

آیا مرور زمان در قوانین ایران اعمال می‌شود؟ مرور زمان یعنی چه ؟

“مرور زمان یعنی گذشتن مدتی که پس از آن دیگر نتوان حق خود را مطالبه کرد “در حال حاضر در قوانین ایران مرور زمان در امور جزایی در مواد ۱۰۵ تا ۱۱۳ قانون مجازات اسلامی پیش‌بینی شده و تصویب گردیده و ملاک عمل دادگاه‌ها و مراجع قضایی است، که حسب مورد تحت دو عنوان کلی مرور زمان تعقیب جرم و مرور زمان اجرای مجازات صورت بندی شده است .بایستی توجه نمود که موقوف شدن تعقیب صدور حکم یا موقوف شدن اجرای مجازات جلوی مطالبه مدعی خصوصی در دادگاههای حقوقی را نمی‌گیرد و ضرر دیده از جرم می تواند ادعای حقوقی خود را در دادگاههای عمومی حقوقی مطرح نماید .

آیا مرور زمان در امور حقوقی هم اعمال می‌شود؟

پاسخ منفی است در قوانین حقوقی مصوب قبل از استقرار جمهوری اسلامی ایران مرور زمان در امور حقوقی نیز به تبعیت از حقوق اروپایی به رسمیت شناخته شده بود ولی با وقوع و استقرار جمهوری اسلامی ایران و در مقام اصلاح قوانین سابق مرور زمان در امور حقوقی نیز ابطال شد و به عبارت دیگر هر گونه دعاوی حقوقی هرچند قدیمی باشد در مراجع حقوقی قابل طرح و رسیدگی است نظیر اثبات مالکیت یا صلح یا اثبات وقف یا اجاره یا وضع ید و سایر مواردی که به امور حقوقی مرتبط است این امر بر اساس قاعده کلی موجود در اسلام است که به موجب آن ” إن اﻟﺤﻖﱡ ﻻﯾﺴﻘﻂ بتقادم اﻟﺰّﻣﺎن ” یعنی حق به مرور زمان ساقط نمی شود مؤید این قاعده حدیثی است “لَّا يُبْطَلَ حقُ امْرِء مُسْلِمٍ و إن قدم” یعنی حق فرد مسلمان با گذشت زمان از بین نمی رود.

عقد صلح

عقد صلح سید احکام است یعنی آقای تمام احکام وعقود دیگر است و بالای سر آنها جا دارد مشهور فقها صلح را عقدی مستقل می دانند که تابع شروط هیچ عقدی نیست برای صحت و سلامت و نفوذ عقد صلح کافیست که حلالی را حرام نکند یا حرامی را حلال نسازد و در این صورت عقد صلح تابع اراده طرفین قرارداد است حدیث نبوی” اَلصُّلْحُ جائِزٌ بَيْنَ الْمُسْلِمينَ، إِلاّ صُلْحا أَحَلَّ حَراما او حَرَّمَ حَلالاً “هرچند صلح در ابتدا برای از بین بردن خصومت و دشمنی و اختلاف وضع شد ولی با کوشش فقها و اجتهاد آنان طی قرون و اعصار وسیله انجام معامله قرار گرفت و قالب و الگوئی شد به مراتب وسیع تر از عقود معین نظیر اجاره،رهن،مزارعه، مساقات و غیره عقد صلح حاکمیت اراده طرفین معامله را محقق نمود .در تنظیم و تصویب قانون مدنی ماده ۱۰ آن قانون که تصریح کرده «قراردادهای خصوصی نسبت به کسانی که آن را منعقد نموده اند در صورتی که مخالف صریح قانون نباشد نافذ است» صورت دیگری از عقد صلح است که در مقام تایید و تکمیل آن صورت گرفته است.